E-bültene 
Betül Sözeri1 , Ferhat Demir1 , Hatice Adıgüzel Dündar2 , Sibel Balcı3 , Sezgin Şahin4 , Ceyhun Açarı2 , Rabia Miray Kışla Ekinci3 , Mukaddes Kalyoncu5 , Özgür Kasapçopur4 , Erbil Ünsal2 2Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İzmir, Türkiye
3Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Adana, Türkiye
4İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İstanbul, Türkiye
5Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Trabzon, Türkiye
Özet
Amaç: Eklem kartilajı ve entez kalınlıkları, yüksek çözünürlüklü ultrasonografi (USG) ile tespit edilebilmektedir. Çeşitli ülkelerden yapılan çalışmalarda yaş ve cinsiyete göre normal referans aralıkları bildirildi. Bu çalışmada, sağlıklı Türk çocuklarında alt ekstremite entez ve diz eklem kartilaj kalınlıklarının ultrasonografik olarak değerlendirilmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntemler: Bu pilot çalışma çok merkezli kesitsel olarak dizayn edildi. Toplam beş merkezden, 5–15 yaş arası 208 (98’i kız, 110’u erkek) sağlıklı çocuğa USG ile diz eklem kartilajı (DEK) ve üç entez yapışma alanı [proksimal patellar ligament (PPL), distal patellar ligament (DPL) ve aşil tendon (AT)] ölçümleri yapıldı. Çalışmaya dahil edilen çocuklar yaşlarına göre; 5–10 yaş ve 10–15 yaş olarak gruplandı. USG ölçümleri, kas iskelet sistemi USG eğitimi almış yedi araştırmacı tarafından 7,5–10 MHz lineer prob kullanılarak yapıldı. Gri skala görüntüleri, EULAR rehberinde bildirilen standart protokole uygun olarak elde edildi.
Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 208 sağlıklı çocuktan toplam 342 entez, 321 kartilaj ölçümü yapıldı. PPL, DPL ve AT kalınlıkları 5–10 yaş grubunda istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük bulundu (p=0,00). Yaş ile PPL, DPL ve AT arasında pozitif korelasyon tespit edildi (r=0,25, 0,47 ve 0,30). Çalışmada 10–15 yaş grubunda DPL ve AT ölçümlerinin cinsiyetler arasında farklılık gösterdiği, PPL’nin ise her iki cinste istatistiksel olarak farklı olmadığı görüldü. Küçük yaş grubunda entez alanlarında cinsiyet farklılığı saptanmadı. DEK kalınlığı 5–10 yaş grubunda anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p=0,00). Yaş ile diz kartilaj kalınlığı arasında negatif korelasyon görüldü (r=-0,24, p=0,00). Her iki yaş grubunda da diz eklem kartilajı erkek çocuklarda kızlardan kalın saptandı (p=0,00).
Tartışma: Bu çalışma, sağlıklı Türk çocuklarında entez ve kartilaj kalınlıklarını çok merkezli olarak değerlendiren ilk çalışmadır. Bu veriler, başta kronik romatizmal hastalıklar olmak üzere çeşitli hasta gruplarında yapılacak olan USG çalışmalarında yol gösterici olacaktır.
Betül Sözeri1 , Ferhat Demir1 , Hatice Adıgüzel Dündar2 , Sibel Balcı3 , Sezgin Şahin4 , Ceyhun Açarı2 , Rabia Miray Kışla Ekinci3 , Mukaddes Kalyoncu5 , Özgür Kasapçopur4 , Erbil Ünsal2 2Department of Pediatric Rheumatology, Dokuz Eylül University Faculty of Medicine, İzmir, Türkiye
3Department of Pediatric Rheumatology, Çukurova University Faculty of Medicine, Adana, Türkiye
4Department of Pediatric Rheumatology, İstanbul University-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Faculty of Medicine, İstanbul, Türkiye
5Department of Pediatric Rheumatology, Karadeniz Technical University Faculty of Medicine, Trabzon, Türkiye
Abstract
Objective: Joint cartilage and enthesis thicknesses could be detected by high-resolution ultrasonography. Normal reference ranges for age and sex have been reported in studies from various countries. Ultrasonographic evaluation of lower extremity enthesis and knee joint cartilage (KJC) thicknesses in healthy Turkish children was aimed.
Material and Methods: This pilot study was designed as multicenter cross-sectional; KJC and 3 enthesis attachment area (proximal patellar ligament [PPL], distal patellar ligament [DPL], and Achilles tendon [AT]) measurements were made by ultrasound in 209 (F: 98, M: 110) healthy children aged 5–15 years from five centers. According to the age of the children included in the study, they were grouped as 5–10 years old and 10–15 years old. Ultrasound measurements were made by seven researchers trained in musculoskeletal system ultrasound using a 7.5–10 Mhz linear probe. Gray-scale images were acquired according to the standard protocol reported in the EULAR guideline.
Results: A total of 342 entheses and 321 cartilage measurements were made from 208 healthy children included in the study. In the 5–10 age group, PPL, DPL, and AT thicknesses were found to be statistically significantly lower (p=0.00). A positive correlation was found between age and PPL, DPL, and AT (r=0.25, 0.47, and 0.30). It was observed that DPL and AT measurements in the 10–15 age group differed between genders, while PPL was not statistically different in both genders. No gender difference was detected in the enthesis areas in the younger age group. Thickness was found to be significantly higher in the 5–10 age group (p=0.00). There was a negative correlation between age and knee cartilage thickness (r=−0.24, p=0.00). KJC was found to be thicker in boys than girls in both age groups (p=0.00).
Conclusion: This is the first multicenter study to evaluate enthesis and cartilage thickness in healthy Turkish children. These data will guide the ultrasound studies to be performed in various patient groups, especially in chronic rheumatic diseases.
