E-bültene 
Gizem Tükenmez1 2Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Kliniği, Kars, Türkiye
3Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Pediatrik Alerji ve İmmünoloji Kliniği, İstanbul, Türkiye
Özet
Amaç: Pasif sigara dumanı maruziyeti, sigara içmeyenlerin tütün ürünlerinin yanmasından kaynaklanan dumanı soluması olarak tanımlanır. Çocuklar, fizyolojik özellikleri ve gelişimsel durumları nedeniyle pasif maruziyetin zararlı etkilerine karşı özellikle hassastır. Bu çalışma, bir üniversite hastanesinin pediatri polikliniğine başvuran beş yaş altı çocuklarda pasif sigara dumanı maruziyet sıklığını ve bu maruziyeti etkileyen sosyal faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntemler: Bu hastane temelli kesitsel çalışma, 1 Temmuz–1 Kasım 2024 tarihleri arasında herhangi bir nedenle üniversite hastanesinin pediatri polikliniğine başvuran beş yaş altı 343 çocuk ve ebeveynlerini kapsamaktadır. Veriler, ebeveynlere uygulanan yapılandırılmış bir anket aracılığıyla toplanmıştır. Pasif maruziyet, çocuğun bulunduğu ortamda en az bir sigara içilmesi olarak tanımlanmıştır. Tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi ve lojistik regresyon analizleri SPSS v20.0 kullanılarak yapılmıştır.
Bulgular: Beş yaş altındaki çocuklarda pasif maruziyet sıklığı %22,2, ebeveynlerin evde sigara içme sıklığı ise %49,3 olarak bulunmuştur. Pasif maruziyet; yerleşim alanı, babanın eğitim yılı, hane gelirinin yeterliliği ve gebelik döneminde annenin sigaraya maruziyeti ile anlamlı ilişki göstermiştir. Kırsal bölgede yaşayan çocuklar, babası beş yıl ve daha az eğitim almış olanlar veya gelir düzeyi yetersiz olanlar daha yüksek risk altındadır. Gebelikte annenin sigaraya maruz kalması, çocuğun pasif maruziyet riskini 13,69 kat artırmıştır (%95 GA: 6,561–28,577).
Tartışma: Küçük çocuklarda pasif sigara dumanı maruziyeti, sosyoekonomik ve sosyokültürel faktörlerle yakından ilişkili önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Kapalı alanlarda sigara içmeyi yasaklayan yasal düzenlemeler tek başına yeterli olmamış; çocukların sağlığını korumak için hedeflenmiş halk sağlığı müdahaleleri ve ebeveyn eğitim programlarına acil ihtiyaç vardır.
2Department of Public Health, Kafkas University Faculty of Medicine, Kars, Türkiye
3Department of Pediatric Allergy and Immunology, Health Sciences University, Ümraniye Training and Research Hospital, İstanbul, Türkiye
Abstract
Objective: Secondhand smoke exposure is defined as the inhalation of smoke by non-smokers from burning tobacco products. Children are particularly vulnerable to the harmful effects of secondhand smoke exposure due to their physiological characteristics and developmental status. This study aimed to determine the frequency of passive cigarette smoke exposure among children under five years of age attending a pediatric outpatient clinic and to identify the social factors influencing this exposure.
Material and Methods: This hospital-based cross-sectional study included 343 children under the age of five and their parents who presented to the pediatric outpatient clinic of a university hospital for any reason between July 1 and November 1, 2024. Data were collected using a structured questionnaire administered to parents. Secondhand smoke exposure was defined as smoking at least one cigarette in the vicinity of the child. Descriptive statistics, chi-square tests, and logistic regression analyses were performed using SPSS v20.0.
Results: The frequency of secondhand smoke exposure among children under five was 22.2%, while 49.3% of parents reported smoking at home. Secondhand smoke exposure was significantly associated with residential area, father’s years of education, household income sufficiency, and maternal exposure to smoking during pregnancy. Children living in rural areas and those with fathers who had five or fewer years of education or with insufficient household income were at higher risk of exposure. Maternal exposure to smoking during pregnancy increased the child’s risk of passive exposure 13.69-fold (95% CI: 6.561–28.577).
Conclusion: Secondhand smoke exposure to cigarette smoke in young children remains a significant public health problem strongly linked to socioeconomic and sociocultural factors. Legal bans on indoor smoking alone have not sufficiently reduced exposure; targeted public health interventions and parental education are urgently needed to protect children’s health.
